Aöf Sosyal Güvenlik ders notları

AÖF sosyal güvenlik vize ve final ders notlarını sizin için hazırladık. Bu notlar vize ve final olmak üzere iki bölümden oluşur ve tamamen özgündür. Herhangi bir yerden alınmadığı gibi ilk defa yayımlanmaktadır.

Sosyal güvenlik vize ders notları

Sosyal sigorta tekniği isteğe bağlı DEĞİLDİR.

Sosyal güvenliğin kişiliği koruma fonksiyonu ilk defa İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde yer alır.

Sosyal güvenlik, gelir garantisi SAĞLAMAZ.

Sosyal devlet; devletleri siyasi eğilimleri ya da hedefleri bakımından sınıflandırma sonucu ortaya çıkan bir kavramdır.

“Önlemek, ödemekten daha ucuzdur” sözü, tehlikenin önlenmesine yönelik mücadele kapsamında söylenmiş bir sözdür.

Sosyal sigortaların ilk kez sanayi sektöründe belirli büyüklükteki işyerlerini kapsaması, idari boşluğa bir örnektir.

Türkiye’deki ilk tamamlayıcı sosyal sigorta kuruluşu, Amele Birliği’dir.

İnsan hakları evrensel bildirgesinde; sosyal güvenlik açısından çağdaş bir kavram olarak kabul edilmiş ve temel sosyal haklardan birisi olarak sayılmıştır.

İnsanların tehlikelerle karşılaştığı zaman meydana gelecek zararların giderileceğinden emin olmalarından dolayı güven içinde hissetmeleri hali, sosyal güvenliğin Soyut boyutunun bir sonucudur.

Sosyal güvenlik kavramının çıkışında etkili olan gelişme, sanayi devrimidir.

Dağıtım metodu; hastalık riskine karşı sosyal sigortanın finansmanında uygulanan bir metottur.

Bireysel sosyal güvenlik tekniklerinden özel sigortanın işleyişindeki temel esas, belirli bir riskle karşı karşıya olanların riskin sonucunu paylaşmasıdır.

ILO’ya göre sosyal güvenlik sisteminde iyi yönetimin esas unsuru, finansman kaynaklarının yönetimidir.

ILO = UÇO = Uluslararası Çalışma Örgütü

Ülkemizde memurlar, işçiler ve bağımsız çalışanlar için ayrı olan sosyal sigorta kurumları 2006 yılında tek çatı altında birleştirilmiştir.

Sosyal sigorta kurumlarının genel kamu bütçesinden ayrı olması ve bağımsız bütçelerinin olması, mali özerkliklerinin bir sonucudur.

Sosyal politikanın araçları şunlardır:

• Devlet müdahalesi
• Kendi kendine yardım mekanizması

Sosyal sigorta; kamu tarafından düzenlenerek uygulanan ve prim esasına göre milli ölçekte bütün çalışanları kapsayan sosyal güvenlik ağına verilen addır.

En eski ve en klasik sosyal yardım yolu, sosyal yardımlaşmadır.

İşsizlik yardımları, kişileri iş aramaya teşvik edecek düzeyde olmalıdır.

Sosyo-ekonomik riskler şunlardır:

• İşsizlik
• Evlenme ve çocuk sahibi olma
• Konut
• Ölüm

Edinilmiş sakatlıklar bakımından sosyal sigortalar sisteminde yer alan koruma türleri şunlardır:

• İş kazaları ve meslek hastalıkları sigortası
• Malullük sigortası

Fizyolojik tehlikeler; kişinin bedeni ve ruhi durumunu bozan ve kişinin çalışma ve kazanma gücünü geçici ya da sürekli olarak kaybetmesine neden olan tehlikelere verilen addır.

Fizyolojik tehlikeler şunlardır:

• Hastalık
• Sakatlık
• Yaşlılık
• Doğum

Tasarruf tekniği; bireylerin başkalarından yardım ve destek almadan tek başlarına kendi sosyal güvenliğini sağlamak için geliştirdiği bir tekniktir.

Özel sigorta tekniği; mala yönelik tehlikelere karşı bir güvenlik tedbiri olarak doğmuş ve ancak zaman içinde sosyal güvenlik tekniği olarak kullanılmaya başlanan bir tekniktir.

İdari özerklik; sosyal sigorta kurumlarının yönetim yetkisinin, kamunun yanı sıra sosyal tarafların da katılımıyla paylaşıldığı duruma verilen addır.

Sosyal güvenlikte e-devlet anlayışının yaygınlaşmasıyla beraber, zaman ve maliyet kaybı da önlenmeye başlanmıştır.

Çağdaş anlamda sosyal güvenlik sisteminin kurucusu Bismark’tır.

İktisat, sosyal güvenliğin ilgili olduğu bilim dallarından birisidir.

İktisadi güvenlik fonksiyonu; sosyal güvenliğin gelir garantisi sağlama amacı taşıyan fonksiyonudur.

Sosyal güvenlik sisteminin, ölüm riskine karşı sosyal güvenlik sağlama yolları şunlardır:

• Sosyal yardım
• Ölüm sigortası

Sosyal sigortaların temel ilkelerinden birisi de primli bir sistem olmasıdır.

Bireysel sosyal güvenlik teknikleri; bireylerin başkalarından yardım almadan kendi sosyal güvenliklerini sağlamak için geliştirdikleri tekniklerdir.

Sosyal yardımlaşma tekniğinin ayırt edici özelliklerinden birisi de, istenen yardımların yardım yapanın arzusuna bağlı olmasıdır.

Türkiye’de sosyal yardım ve hizmetlerin yürütümünü Aile, Sosyal Hizmetler ve Çalışma Bakanlığı yürütmektedir.

Sosyal sigortaların merkez örgütü içinde “disiplin kurulu” yoktur.

Sosyal güvenliğin sosyal barışla uyumunun sağlanmasında sosyal dayanışmanın kuvvetlenmesindeki rolü sosyal güvenliğin “sosyal önemiyle” ilgilidir.

Sosyal güvenlik kavramı ilk olarak 1935 tarihli Amerikan Sosyal Güvenlik Kanununda geçmiştir.

Sosyal güvenliğin kişiliği koruma fonksiyonu ilk kez İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde yer almıştır.

İş kazası ve meslek hastalıklarına bağlı sakatlıklar bakımından, sosyal sigorta sisteminde yer alan koruma türleri şunlardır:

• Sürekli iş göremezlik geliri
• Tıbbi yardım

“Elden gelen öğün olmaz, o da vaktinde bulunmaz” sözü, sosyal yardımlaşma tekniğinin yetersizliğini anlatır.

Sosyal güvenlik kapsamında mutlak tehlike olarak nitelendirilen tehlike “ölüm”dür.

Sosyal sigortaların taşra örgütlenmesinin oluşturulmasında etkili olan unsur, ülkenin idari örgütlenmesidir.

Gelir kesilmesine yol açan tehlikelere örnek olarak şunlar verilebilir:

• Çalışırken işini kaybetme
• Çalışamayacak kadar hasta olma
• Çalışamayacak duruma gelmiş yaşlılık hali

Sosyal güvenlik sisteminde tehlikenin hedefi İNSAN olmalıdır. Evin önünde duran arabayı sel alsa, bununla sosyal güvenliğin bir ilgisi yoktur.

“Herkes yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir.” Cümlesi, sosyal güvenliğin kişiliği koruma fonksiyonuna işaret eder.

Sosyal güvenlik faaliyeti; kişilerin muhtaçlıktan kurtulması, muhtaçlıktan kaynaklanan korkunun ortadan kaldırılması ve emniyet duygusunun sağlanması amaçlarına hizmet eden her türlü faaliyete denir.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca muhtaçlara karşılıksız verilen yardıma sosyal yardım denir.

Verimlilik; sosyal güvenlik kurumlarının kendilerine ayrılan kaynakları amacına uygun olarak ve en düşük maliyetle kullanmasıdır.

Mütevelli heyet; vakıf şartnamesine uygun olarak vakfı idare etmek üzere tayin olunan kimselerden oluşan kurula verilen addır.

Sosyal güvenlik tekniği; sosyal güvenlik sağlamak amacıyla kullanılan yol ve yöntemlere verilen addır.

Etkinlik; sosyal güvenlik kurumlarının kendilerine ayrılan kaynakları amaca uygun olarak kullanmasıdır.

Dünyada her 5 kişinden ancak 1’inin sosyal güvenlik kapsamına olması, sosyal güvenlik sisteminin “herkesi kapsama alma hedefi”nin gerçekleşmediğini gösterir.

Günlük yaşamda insanların yarına dair endişelerden uzaklaşması, sosyal güvenliğin “soyut” boyutuyla ilgilidir.

Sosyal sigorta tekniği, kâr amacı gütmez.

Sosyal yardımlaşma tekniğinde, yardıma gerçekten muhtaç olanların tespit edilememesi nedeniyle, dilencilik mesleği doğmuştur.

Vakıflardan sonra en sık kullanılan sosyal yardımlaşma tekniği, derneklerdir.

Sosyal güvenlik final ders notları

Mutlak / maktu prim; özellikle bağımsız çalışanlar için primlerin sabitlenmesi ya da basamaklandırılmasıdır.

Kurumun finans açığının kapatılması için hazineden gelir aktarılması, devletin sosyal sigorta finansmanına doğrudan katılımına bir örnektir.

Sosyal sigortaların emek arzı ve istihdam üzerindeki etkisi; bireylerin çalışma ve boş zaman tercihlerini değiştirmesidir.

Güvenlik kriteri; sosyal güvenlik fonlarının borsa gibi yüksek riskli alanlara yatırılmasını engelleyen bir yatırım kriteridir.

Nesiller arası gelir transferi; bugünkü genç ve çalışan neslin, daha önce çalışmış ve yaşlı kesmin sosyal güvenlik garantisini sağlamasıdır.

Uluslararası anlaşmaların devlet için bağlayıcı olması ancak devletin yasama organı tarafından onanmasına bağlıdır.

“Sosyal güvenlik yaşayanların meselesidir, ölenlerin sosyal güvenlik hakları olmaz” denilen düzenleme “Uluslararası medeni ve siyasi haklar sözleşmesi”dir.

Sosyal güvenlikte yeni uzlaşma; küreselleşme sonrası dönemde, sosyal güvenliğin karşılaştığı sorunlar ve engeller bakımından değerlendirmelerin yapıldığı ILO raporudur.

Türkiye’de çok ayaklı sosyal güvenlik sistemine geçişi sağlayan düzenleme, bireysel emeklilik sistemidir.

Çok ayaklı sosyal güvenlik sisteminde ikinci ayak sosyal güvenlik kurumları ÖZEL SEKTÖR inisiyatifinde kurulur.

“Zenginin gözü olunca, fukaranın canı çıkar.” sözü “sosyal yardımlaşma” kavramının yetersizliğini anlatmak için kullanılır.

Fon yönetiminin olumlu yönü, sermaye piyasasını güçlendirdiği ölçüde, ülkenin borçlanma maliyetlerini azaltmasıdır.

Sigorta kurumlarının TEKNİK işleyişiyle ilgili olan prim türleri safi ve gayrisafi primlerdir.

Uluslararası emek ve insan göçü, sosyal güvenlik maliyetlerini artırır.

Karmaşık, anlaşılması güç ce çok değişen bir mevzuat; SADECE gelişmekte olan ülkelerde görülen ve sosyal güvenlik sistemini krize götüren gelişmelerdir.

“Biri yer, biri bakar; kıyamet ondan kopar.” sözü, sosyal adalet kavramıyla ilgilidir.

Fon yatırım kriterlerinde objektif kriterler şunlardır:

• Gelir
• Likidite
• Ekonomik fayda

İnsan hakları evrensel bildirgesi, BM tarafından kabul edilmiştir.

Sağlık harcamalarının artması; gelişmiş ülkelerdeki sosyal güvenlik sisteminin işleyişinden kaynaklanan bir problemdir.

Ülkede işyerleri küçük ve dağınıksa, sosyal güvenlik sisteminde tek prim uygulamasına gidilebilir.

Ekonomik ve sosyal fayda kriteri; sosyal güvenlik fonlarının, prim ödeyen sigortalıların konut, sağlık vb. karşılamak için düzenlenen sosyal projelerin finansmanında kullanılmasıdır.

Avrupa konseyi sözleşmelerinden olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Roma’da imzalanmıştır.

Günlük yaşamda karşılaşılabilecek bir tehlikenin sosyal güvenliğin konusu olabilmesi için, tehlikenin insana yönelik olması gerekir.

Ayni yardım; sosyal yardım kapsamında eğitim, sağlık, gıda ve barınma ihtiyaçları karşılanarak yapılan yardım türüdür.

Bağımlı çalışanların primlerinin belirlenmesine onların ücretlerini temel alınması; primlerin ücret veya gelirin bir parçası olması özelliğinden kaynaklanmaktadır.

Safi prim; sosyal sigortaların bütün yükümlülüklerini karşılamada, ihtiyaç duydukları geliri sağlamak için belirlenen prim miktarına verilen addır.

Ülkemizde uzun vadeli sigorta kollarının finansmanında, fon yöntemi kullanılır.

Filedelfiya bildirgesi; ILO’nun sosyal güvenlikle ilgili genel nitelikli sözleşmelerinden birisidir.

Sosyal güvenlik bakımından, tehlikelerle mücadelede amaç, kişi için huzurlu ve emniyetli bir hayat sağlamaktır.

Günümüzde sosyal güvenlik sistemlerinin geleceğini etkileyen en önemli faktör Nüfus’tur.

Aktüerya denge; özel veya sosyal sigortaların giderleri ile gelirleri arasında eşitliğin sağlanması halidir.

Sigortalıların sosyal sigortalara prim ödeyerek finansmana katılmasının dayandığı temel ilke, kişisel sorumluluk ilkesidir.

Hizmet borçlanması; ülkelerin, ikili sosyal güvenlik sözleşmesi yapmadığı ülkelerdeki vatandaşlarının, yurt dışında geçirdikleri sürenin, sosyal güvenlik sistemine saydırmasıdır.

Günümüzde, muhtaçlara ve yoksullara sosyal güvenlik sağlamada kullanılan temel teknik, sosyal yardım’dır.

Sosyal güvenlik kavramı; bugünkü anlamda en geniş kapsamlı şekilde, 102 sayılı sosyal güvenliğin asgari normları sözleşmesinde kullanılmıştır.

“Anaların ve çocukların özel bakım ve yardım görme hakları vardır” ibaresi, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde geçer.

Sosyal güvenlik ders notlarının PDF versiyonunu aşağıdaki bağlantıdan indirebilirsiniz:

https://drive.google.com/open?id=1BxirEhoM9rvxvd45h8B98utjmi94Qmyk